Ecologische woningen zijn gebouwd met natuurlijke bouwmaterialen, ook wel biobased genoemd. Het gebruik van ecologische materialen in de bouw is nog niet heel gebruikelijk, maar ze worden wel steeds populairder. En dat is mooi, want dat maakt het makkelijker om ze toe te passen. Bouwen met ‘nieuwe’ materialen is vaak lastiger, omdat de eigenschappen van het materiaal nog niet goed bekend en/of getest zijn. Gelukkig zijn er goede natuurlijke materialen die wel uitgebreid getest zijn. Een mooi voorbeeld daarvan is hout. Hout wordt al eeuwenlang toegepast, biedt ontzettend veel mogelijkheden en is harstikke duurzaam.
Ecologisch huis bouwen: de voordelen van hout
Ecologisch bouwen volgens circulaire principes; dit begint met het kiezen voor schonere grondstoffen. Productieprocessen van bouwmaterialen en -elementen mogen niet schadelijk zijn voor de gezondheid en/of het milieu. Voor het produceren van beton, cement en baksteen is veel energie nodig en dit zorgt voor een flinke CO2-uitstoot. Door te kiezen voor hout als belangrijkste bouwmateriaal, verlaag je de schadelijke uitstoot bij de bouw van jouw huis aanzienlijk.
Een bijkomend voordeel van bomen is dat ze tijdens de groei juist C02 opslaan in het hout. Als je dit meeneemt in je berekening, sla je met houtbouw uiteindelijk meer CO2 op, dan dat je uitstoot tijdens de productie en bouw. De opgeslagen CO2 komt pas vrij bij verbranding of verrotting in de natuur. Maar hout -inclusief de opgeslagen CO2– dat in je woning zit, kan honderden jaren meegaan, zeker als bij ontwerp ook rekening is gehouden met hergebruik van de elementen.
Keurmerk hout voor duurzaam bosbeheer
Bij het gebruik van hout is een keurmerk belangrijk, zodat je zeker weet dat jouw hout echt duurzaam is. Bestaande bossen moeten behouden worden en verder uitgebreid. Voor elke gekapte boom, ontstaat ruimte voor een nieuwe boom die ook weer CO2 opslaat. Diversiteit is essentieel, verschillende soorten bomen zorgen voor minder risico op plagen en ziektes.
Goedkoper en schoner transport op en naar de bouwplaats
Hout is een stuk lichter dan bijvoorbeeld beton. Daardoor heb je een minder zware fundering nodig en het transport van de bouwelementen naar de bouwplaats is efficiënter en goedkoper. De lichte houten elementen kunnen op de bouwplaats vaak ook elektrisch getild worden, waardoor de zware dieselkraan niet meer nodig is. Dit beperkt de schadelijke emissies tijdens de bouw, zoals stikstof.
Bouwen met hout: Houtskeletbouw of CLT?
Als je een ecologisch huis gaat bouwen heb in grote lijnen de keuze uit twee bouwmethodes: Houtskeletbouw (HSB) en CLT. HSB is een vrij bekend en eenvoudig systeem wat al eeuwen lang wordt toegepast. CLT (kruislings verlijmde platen) is een moderne methode. De CLT-panelen worden volledig in de fabriek geproduceerd door een computergestuurd zaagproces (CNC).
Beide methodes hebben zo hun eigen voor- en nadelen (zie ook; Houtskeletbouw vs CLT: houtbouw woning).
Prefab bouwen met modulaire elementen biedt veel voordelen bij het ontwerp en de bouw van een ecologisch huis; zo bouw je sneller en is de kwaliteit beter te waarborgen.
Biobased isolatie voor houtbouw
Bouwen met hout is een logische keuze voor jouw ecologische woning. Wanneer je de bouwmethode bepaald hebt, moet je op zoek naar een geschikt isolatiemateriaal. Er zijn flexibele isolatiedekens of inblaasisolatie voor eenvoudige plaatsing in een houten frame (HSB). Daarnaast zijn er stevige, harde isolatieplaten die geschikt zijn voor toepassing aan de binnen- of buitenzijde van de constructie (HSB of CLT).
Houtskeletbouwelementen worden traditioneel vaak gevuld met isolatieplaten van minerale wol, zoals glas- en steenwol. Bij het bewerken van deze platen kunnen de vezels vrijkomen en irritatie veroorzaken aan de huid, ogen en luchtwegen. Omdat de schadelijke effecten op de gezondheid nog niet volledig bekend zijn, wordt geadviseerd om tijdens het verwerken beschermende kleding en een masker te dragen.
Deze isolatie bevat daarnaast harsen die de minerale vezels aan elkaar binden. Die harsen kunnen formaldehyde of andere schadelijke stoffen bevatten, die later mogelijk tijdens het gebruik in de woning terecht komen. Dit kan voorkomen als de wol niet goed is afgesloten door de folies, bijvoorbeeld bij naden en doorvoeren. Zeker als je gevoelig bent voor deze stof(fen), kan het vervelende gezondheidsklachten opleveren. Op zich hoeft dit geen probleem te zijn bij prefab productie van bouwelementen, maar het past minder goed bij een circulaire en ecologische woning. Gelukkig is er steeds meer keuze in ecologische isolatie. Welke natuurlijke isolatiematerialen zijn er en wat zijn de verschillen? In dit artikel lichten we diverse opties uit, zoals houtvezelplaten, cellulose, stro, hennep en vlas.
Dampopen bouwen: gezond en energiezuinig
Houtbouw met ecologische isolatie vormt een goede basis voor dampopen bouwen. Minerale wol moet in de constructie goed ingepakt worden zodat er geen vocht in terecht kan komen. Deze afgesloten, ‘plastic’ laag is niet nodig bij biobased isolatie. De woning kan daardoor op een natuurlijke manier ‘ademen’. Dit zorgt voor een comfortabel en gezond huis. Daarnaast kan een dampopen constructie bijdragen aan een lager energieverbruik voor zowel verwarmen als koelen. In dit artikel vind je meer informatie over de aandachtspunten voor een dampopen constructie bij de bouw van een houten woning.
