Dampopen bouwen is een bouwwijze die goed past binnen ecologisch bouwen. Het zorgt voor een gezond en energiezuinig huis. Wat is het precies en welke aandachtspunten zijn er bij de bouw van een houten woning?
Dampopen bouwen : de voordelen
Dampopen bouwen heeft verschillende voordelen ten opzichte van traditionele bouwmethoden. Ten eerste zorgt het voor een betere kwaliteit van de binnenlucht. Een gemiddeld huishouden produceert zo’n 10 tot 15 liter vocht per dag met koken, douchen, wassen, zweten en ademen. Doordat vocht kan verdampen en ontsnappen door de wand of het dak, wordt de kans op schimmelvorming en het ontstaan van vochtproblemen in de woning een stuk kleiner. Dit draagt bij aan een gezonder binnenklimaat. Door dampopen bouwen te combineren met milieuvriendelijke, natuurlijke isolatiematerialen komen er geen schadelijke stoffen vrij in de leefruimtes.
Een ander voordeel is dat dampopen constructies bijdragen aan een efficiënter energieverbruik voor zowel verwarmen als koelen. De wand kan vocht opnemen en op een later moment weer afgeven. Dit zorgt voor een betere regulatie van de luchtvochtigheid dan bij een dampdichte constructie. Met een lagere luchtvochtigheid in huis voelt het sneller warm aan in de winter, wat betekent dat de stookkosten lager zullen zijn.
Ook in de zomer levert het vocht dat is opgeslagen in de wand een voordeel op. De zonnewarmte zal eerst de energie gebruiken om dit vocht te verdampen en zal daarna pas de ruimte verder opwarmen. Het huis blijft daardoor langer koel.
Wat is dampopen bouwen?
Traditioneel worden houtskeletbouwwoningen vaak voorzien van minerale wol isolatie, zoals glas- en steenwol. Deze isolatieplaten worden in een houten frame geplaatst en vervolgens aan de binnenzijde afgewerkt met een dampremmende folie. Het is van groot belang dat deze laag hermetisch afgesloten is. Wanneer de folie ergens niet goed aansluit kan er vocht in de constructie terecht komen, wat voor schimmelproblemen en schade aan de (houten) constructie kan zorgen.
Daarnaast kunnen formaldehyde of andere schadelijke stoffen uit de isolatie in de woning terecht komen. Wanneer je gevoelig bent voor deze stof(fen), kan het vervelende gezondheidsklachten opleveren.
Hoewel het in Nederland nog niet gebruikelijk is om te kiezen voor een dampopen constructie, wordt bijvoorbeeld in Duitsland al sinds de jaren ’80 op deze wijze gebouwd. Bij dampopen bouwen maak je gebruik van een natuurlijk isolatiemateriaal dat zonder problemen vocht kan opnemen en afgeven. Hierdoor is geen dampdichte laag aan de binnenzijde nodig en kan de woning op een natuurlijke manier ‘ademen’.
Aandachtspunten voor een houtbouw woning
Hoewel dampopen bouwen veel voordelen heeft, zijn er ook enkele belangrijke aandachtspunten waarmee rekening moet worden gehouden. Ten eerste is het cruciaal om geen dampdichte materialen in de opbouw van de totale wand- of dakconstructie te gebruiken. Zo is het bijvoorbeeld niet mogelijk om op een dak bitumen of EPDM toe te passen.
Ook de gevelafwerking moet damp door kunnen laten. Bij een gestucte gevel met dampdichte verf zal het vocht in de constructie opgesloten worden, wat ernstige vochtproblemen oplevert. Alle gebruikte bouwmaterialen moeten dampopen zijn en kunnen goed vocht transporteren, zónder zelf vochtig te blijven. De materialen aan de buitenkant (de koude zijde) zijn meer dampopen dan het materiaal aan de binnenkant (de warme zijde).
De dikte en eigenschappen van de isolatiematerialen moeten zorgvuldig worden gekozen om condensatie te voorkomen en de juiste isolatiewaarde te behouden. Ook zijn niet alle isolatiematerialen geschikt voor vochtige ruimtes. Bij dampopen bouwen is het raadzaam om advies in te winnen bij een bouwfysisch adviseur en de constructieopbouw te laten controleren met behulp van een berekening van de dampspanning.
Hoewel een dampopen woning kan ‘ademen’, is dit niet te vergelijken met de luchtstroom die ontstaat met ventileren. Goede ventilatie blijft een must.
